เกร็ดความรู้ วันลอยกระทง

วันลอยกระทง เป็นวันสำคัญวันหนึ่งของคนไทย ตรงกับวันขึ้น 15 ค่ำ เดือน 12 ตามปฏิทินจันทรคติไทย ตามปฏิทินจันทรคติล้านนา มักจะอยู่ในช่วงเดือนพฤศจิกายน ซึ่งในปีนี้ตรงกับวันที่ 8 พฤศจิกายน 2565 กำหนดขึ้นเพื่อเป็นการสะเดาะเคราะห์และขอขมาต่อพระแม่คงคา ซึ่งประเพณีลอยกระทงนั้นไม่มีหลักฐานระบุแน่ชัดว่าเริ่มมีมาตั้งแต่เมื่อไหร่ แต่เชื่อกันว่าประเพณีนี้ได้สืบต่อกันมายาวนานตั้งแต่สมัยสุโขทัย โดยในสมัยพ่อขุนรามคำแหง เรียกประเพณีลอยกระทงนี้ว่า “พิธีจองเปรียญ” หรือ “การลอยพระประทีป” และมีหลักฐานจากศิลาจารึกหลักที่ 1 กล่าวถึงงานเผาเทียนเล่นไฟเป็นงานรื่นเริงที่ใหญ่ที่สุดของกรุงสุโขทัย ทำให้เชื่อกันว่างานดังกล่าวน่าจะเป็นงานลอยกระทงอย่างแน่นอน

 

ประเพณีลอยกระทงได้กำหนดจัดขึ้นในทุกพื้นที่ โดยเฉพาะอย่างยิ่งบริเวณที่ติดกับแม่น้ำ ลำคลอง หรือ แหล่งน้ำต่าง ๆ ซึ่งแต่ละพื้นผู้คนจะพากันทำ “กระทง” จากวัสดุอุปกรณ์ต่าง ๆ ทั้งหยวกกล้วย ใบตอง มาประดับตกแต่งด้วยดอกไม้ ธูป เทียน เครื่องสักการบูชา ให้เป็นกระทงที่สวยงาม และนิยมตัดเล็บ เส้นผม หรือใส่เหรียญลงไปในกระทงแล้วนำไปลอย เพราะมีความเชื่อว่าเป็นการลอยเคราะห์ ลอยความทุกข์ ความโศกเศร้า โรคภัยไข้เจ็บ และสิ่งไม่ดีต่างๆ ให้ลอยตามแม่น้ำไปกับกระทง

 

นอกจากการลอยกระทงแล้ว มักมีกิจกรรมประกวดนางนพมาศ อันเป็นสัญลักษณ์หนึ่งของประเพณีลอยกระทง และตามสถานที่จัดงานจะมีการประกวดกระทง ขบวนแห่ มหรสพสมโภชต่าง ๆ บางแห่งอาจมีการจุดพลุ ดอกไม้ไฟเฉลิมฉลองอีกด้วย